Op één cilinder door de avondspits van Accra

Klinkt vrij dramatisch en dat was het even ook. Hierover later meer. Ik was zojuist op zoek naar een cybercafé en reed op de rondweg van Lomé, de charmante hoofdstad van Togo. Ik stond vooraan bij het stoplicht met om me heen zo'n 30 brommertjes. Ik vroeg aan mijn buurman of hij me kon vertellen van Café Montreal is en voordat ik het wist waren alle dertig rijders en hun passagiers in druk overleg met elkaar waar ze me heen moeten sturen. Dat beeld was prachtig om te zien en erg tekenend hoe mensen hier reageren op je aanwezigheid, in combinatie met hun aard waarbij de vanzelfsprekendheid om iemand te helpen ertoe leidt dat geen moeite teveel is. Geweldig.
Ik zit in een klein internetcafé waar de zon al de hele middag op de gevel staat. Hoewel het hier aan de kust door de lichte zeebries aangenamer is dan op de meeste andere plaatsen van de laatste dagen, is het nu erg warm. De verbinding lijkt erg traag dus of het van foto's zal komen kan ik niet beloven. Om niet te ver achter te raken zal ik maar gauw verder gaan met het verhaal waar ik was gebleven.
Na mijn tweede koloniale ontbijt aan het zwembad in Ouaga, ging ik al vrij vroeg op pad. Helemaal klaar, alles op en startmotor reageert niet op de schakelaar. Hij deed het de avond ervoor ook al af en toe niet, maar nu dus helemaal niets. Uiteindelijk hebben de Lichtensteiners me als afscheid aangeduwd. En dat werkt gelukkig nog steeds. Later heb ik mijn ringsleutel 13 in de tanktas naast de kaart gelegd en er zitten inmiddels al aardig wat laspitten op. Belangrijkste is dat je ermee weg kunt.
Het was al snel erg heet, de grens ruim 100 km verder en het zag ernaar uit dat het probleem met de linker bougie er nog steeds niet uit was. Maar als ik wat meer toeren en snelheid maakte, was het goed te doen. Burkina uit was een formaliteit, Ghana in een ander verhaal. Na veel onderhandelen, waarbij hij heel gewichtig deed over vooral de onmogelijkheden en ik ondertussen nog een paar keer moest teruglopen naar de zijkoffer voor nog meer lolly’s, kon ik dus een visum krijgen voor 48 uur. Dat kostte 20 dollar. En die heb ik niet. Ik had zojuist bij een wisselaar wat euro's gewisseld voor hun Cedi's, maar die wilde hij nu juist niet. Hoeveel in euro? 32 (ik wist niet dat de dollar zoveel in waarde is gestegen de laatste tijd). Hoeveel in CFA? 15000. Wat een koehandel. Maar dit laatste leek de minst slechte keus. Het hele verhaal stinkt een beetje want op mijn reçu stond uiteindelijk dus 20 dollar.
De douane was minder moeilijk. Hoewel ook hier iedereen met een carnet aankomt heb ik hem uitgelegd dat dat voor zo'n oude motor niet wordt afgegeven en toen heeft hij een invoerbewijs geschreven die ik weer moest inleveren bij het verlaten van het land. En voor de verandering kosteloos. Dat is het voordeel als je buiten de regels valt.
Nadat ik toch alles bij elkaar een hoop tijd aan de grens kwijt was gauw de weg vervolgd. Asfalt in uitstekende conditie met merendeels zelfs een vangrail! Scheelt een boel overstekend wild. In Tamale een koffiestop en nog 350 naar Kumasi. Maar de hoofdweg begon me al te vervelen dus mijn oorspronkelijke plan toch gedaan, 50 km om via Salaga en Yeji met een oversteek van het Voltameer. Na 50 km ging de weg over in piste en met wat vertraging hierdoor, kwam ik tegen de schemer bij het meer aan, in Makongo. Echter, geen boot meer vandaag. Dat wordt dus hier overnachten. Nadat ik de aangeschoten mensen (tweevoudig, dus ook van drank) van me af kon houden kwam er een rustige kerel naar me toe, Eben. Hij was politieagent en bood me aan op de post te slapen. Met hem de avond doorgebracht nadat hij me een emmer water had gebracht om te douchen. We hebben samen een biertje gedronken en hij heeft me op weg geholpen in de zee van eetstalletjes op straat. Het werd Talapia uit het meer met Kenkey, gemalen gekookte maïs die naderhand verpakt wordt in de bladeren van de maïskolf. Het smaakte goed. Verder was hij erg vereerd met mijn aanwezigheid en uiterst beleefd. Later op de avond, toen flink aangeschoten mensen me begonnen lastig te vallen in het café, heeft hij ze erg vermanend gecorrigeerd. Hij bleek ook zelf een racemotor te hebben met Chinees (?) kenteken, die uiteindelijk in de tuin van de politiepost naast mijn tent stond.
De volgende morgen rustig aan gedaan, want de pirogue zou niet eerder dan tussen 9 en 10 vertrekken. En ik wilde nog naar Cape Coast! Maar je leert je snel neerleggen bij omstandigheden die zijn zoals ze zijn.
Dat inladen was nog een verhaal apart en een nieuwe uitdaging. Het was niet de gebruikelijke kleine en daarmee lage pirogue waarmee ik meestal de rivieren over ben gekomen. Deze was een paar maten groter. Natuurlijk was er geen kade en de rand waar de fiets overheen moest was zeker een meter uit de grond. Maar zoals altijd kwam het ook hier weer goed en stond de Guzzi tussen vele tientallen mensen. De oversteek duurde ruim een half uur. En nadat ik uitgeladen was en alles opgepakt had, kon ik om 11 uur verder. Eben had me verteld dat ik vlak voor Kumasi door het plaatsje zou komen waar zijn vrouw werkt, 200 km verderop. Ik kreeg een foto mee van haar met instructies op de achterkant hoe haar te vinden. Gecombineerd met een koffiestop heb ik daar een uitgebreide pauze gemaakt en weer mooie foto's gemaakt. Zijn vrouw is kapster in een straatje met ook naaiateliers. Was een plezierige stop.
Tweede helft van de middag dan eindelijk in Kumasi aangekomen op de laatste restjes benzine, want mijn Cedi's van de grens waren op. Na anderhalf uur heb ik het opgegeven om geld uit de muur te krijgen en heb ik uiteindelijk contant gewisseld. De bank had een Mastercardsymbool aan de gevel, was eerst enige tijd in storing maar continu werd beloofd dat het op korte termijn verholpen zou worden en toen het dan zover was, bleek mijn kaart dus toch niet te werken. Daarmee slechts een kleine indruk van Kumasi gekregen en die was erg plezierig. Veel bomen in het oude centrum en eindelijk weg uit de hitte van de Sahel.
Nadat ik 34 liter in de tank had gestopt wilde ik van de twee parallelle wegen naar Cape Coast de doorgaandere oostelijke nemen. Nu zijn in Ghana een heleboel dingen heel aardig geregeld, maar richtingsaanwijzingsborden zijn ze vergeten. En de paaltjes langs de weg met de afstand tot de volgende grote plaats, zoals in de francofone landen, kennen ze ook al niet. Dus kwam ik ongewild toch op de westelijke uit. Deze volgend, een stuk voorbij Dunkwa, kwam ik bij een politiepost terecht waar de dame me vertelde dat de weg vol gaten is en veel langer duurt. En het was natuurlijk al tegen schemer. De omgeving waar ik doorheen reed was echter zo mooi, dat ik ondanks de tijdsdruk van de invallende duisternis, in combinatie met de verkeerde route, zelfs daarvan kon genieten. Dan maar een heel stuk terug en via Obuasi alsnog naar de oostelijke route. Die weg was wel redelijk afgezien van hier en daar een gat (wat soms nog erger is omdat je snelheid voor die gaten toch te hoog is) en werd steeds beter. Maar ik had veel last van de verblinding door tegenliggers en het verkeer was ook heel intensief. Mijn redding was een gloednieuwe Toyotabus, die me op een gegeven moment inhaalde en waar ik achter bleef hangen. Hij ging weliswaar met onverantwoord hoge snelheid door de dorpen heen, maar dit leek mijn beste optie, niet continu verblind door tegenliggers. Toen hij in een plaatsje stopte voor passagiers heb ik zelfs naast de weg op hem gewacht. Dit ging een heel stuk richting Cape Coast goed, waarna hij opeens de weg verliet. Maar goed, om tien uur 's avonds kwam ik aan op Beach Resort Oasis in het centrum van Cape Coast, zoals gemeld in mijn vorige bericht. Om toch wat bij te komen van de weer 500 km van gisteren, heb ik pas om 1 uur, nadat alles weer was opgedroogd van de regen de avond ervoor, het Resort verlaten. Die afstand is trouwens niet meer dan een schatting, omdat ik de vorige dag voor Salaga op de piste mijn magneet was kwijtgeraakt. Nu doet in het hele instrumentarium alleen de toerenteller en klok het nog naast de controlelampen voor laadstroom en oliedruk. Beetje lastig om te weten wanneer je moet tanken, maar aan de andere kant hoef ik me om het verbruik ook niet zo'n zorgen meer te maken: de prijs in Ghana hiervoor is slechts 50 cent. Regelmatig volgooien, dus.
Toch naar het Kakum park en dat was erg de moeite waard. Regenwoud en een berghelling waarbij ze aan de tientallen meters hoge bomen, die in de vallei staan, plateaus hebben gebouwd en alles met loopbruggen hebben verbonden. Eén meisje durfde er niet op luid roepend dat ze de enige dochter is die haar moeder heeft. Alsof dat wat uitmaakt!
De batterij van mijn camera was leeg toen ik bij de tweede boom was en de reserve was toch in de tanktas. Beetje zonde nu ik hier ben. De gids gevraagd of ik terugkon en in een draf door de benauwende vochtige lucht naar beneden. Mijn beloning kwam achteraf, toen ik daarna zonder de overigen van de groep in mijn eentje alsnog de bruggen af kon gaan. Echt super!
Op de terugweg van het park naar de doorgaande kustweg veel foto's gemaakt. De tropische vegetatie, de vergezichten en alles wat de natuur daarbij te bieden heeft. Ik zag weer bananen langs de weg, naast ananas, sinaasappels, cacao, kokos en ik rook zelfs het branden van koffie. De woudbranden aan de andere kant, zijn denk ik daar een groot probleem. Er staan veel waarschuwingsborden langs de weg hiervoor en op verschillende plaatsen heb ik grote rookpluimen gezien. Voor de rest zijn me in die korte tijd best wel een hoop dingen aan Ghana opgevallen. Het land is een stuk verder ontwikkeld dan de meeste omliggende landen. In veel dorpen brandt straatverlichting, de wegen zijn erg goed, de benzine spotgoedkoop dus is er ook veel meer verkeer. En niet alleen die zwermen Chinese brommertjes zoals tot nu toe, maar ook heel veel auto's. Ander unicum: ook relatief veel zware motorfietsen, toch echt een luxe. De prijzen zijn aan de andere kant erg laag en de mensen lijken het beter te hebben. Je ziet heel veel huizen die op echte huizen lijken en niet alleen maar die eindeloze hutjes zoals in de landen tot nu toe. Daarnaast is Ghana uiterst Godvrezend. Je ziet overal verwijzingen naar God, op de auto's en vrachtwagens, in de namen van winkels, echt overal. En overal kerkjes en kapelletjes, soms zelfs gigantische kerken. En veel gospel samenzang op straat, vooral die ochtend die ik door Cape Coast liep. Aan de straat in rijen op stoeltjes, gigantische luidsprekers erbij en allemaal zingen. En dan was het nog maar zaterdag, terwijl ze me hadden verteld dat zondag de kerkdag was. Verder is Ghana Engelstalig wat communicatie een stuk eenvoudiger en diepgaander voor me maakt. Hoewel je er erg aan moet wennen, hun uitspraak, maar dat zal wel vergelijkbaar zijn met de uitspraak van het Nederlands van onze Surinamers.
Goed, ik was dus onderweg naar de grens. Zou nog te doen moeten zijn hoewel erg optimistisch als altijd. De kustweg was prachtig om te rijden. Vergezichten, af en toe op zee, bochten, stop gemaakt voor foto's van kleine antilopen die ter plaatse gegrild werden verkocht langs de weg, gelijk daar een ananas verorberd. Nadat ik aan de noordkant van Accra echter even was gestopt en de bougie had schoongemaakt en verwisseld met rechts, deed de ene cilinder het eigenlijk helemaal niet meer. Na veel geklooi met uitproberen, bleek het nu rechts te zijn die weigerde. Weer schoonmaken, omwisselen. Intussen al donker en op de rondweg van Accra. Drie rijbanen waar vijf rijen breed geen doorkomen aan is, en dat op één cilinder. Veel stoplichten en zodra het op groen springt al steppend geprobeerd weg te komen. En vraag me niet hoe, maar toch van de hoofdweg afgeraakt (er staat werkelijk nergens een bord). Toen maar besloten het wat grondiger aan te pakken en nadat ik van de reservebougies alle combinaties had uitgeprobeerd, bleek de bougie die elke keer links zwart was uitgeslagen, het nu helemaal niet meer te doen. Toen het weer enigszins liep, met nieuwe vertraging en heel veel aanwijzingen van voorbijgangers, toch Accra uitgekomen en goed op weg. Eten moest maar even wachten want nog 200 tot de grens. En ik begon me al aardig moe te voelen. Terwijl ik 's middags nog dacht dat het vandaag een rustiger dag zou worden . . . . Om half tien nog even gestopt in Sogakofe, bougie weer schoongemaakt en gauw verder. Totdat bij de laatste plaats, 40 km voor de grens de weg opeens ophield en overging in piste, afgewisseld met soms wat asfalt tussen de gaten. Nieuwe vertraging. En het is al zo laat. Toen ik uiteindelijk in Aflao aan de grens aankwam, bleek deze al om tien uur gesloten. Mooi! En ik moet vandaag het land uit. Eerst maar naar de politie en daar iemand wakker gemaakt. Die begrepen mijn verhaal en stuurden me naar het volgende gebouw, de Immigratie. Ook daar alles in diepe rust, maar zodra ik de dienstdoende aan de deur kreeg, heb ik ze rustig uitgelegd dat ik me wil melden om niet de volgende dag een probleem te hebben. Ze namen hun taken uiterst serieus en na 20 minuten proberen kregen ze de chef aan de lijn. Die had beloofd dat het morgen in orde zou komen. Op mijn verzoek hebben ze voor de zekerheid de naam van de chef voor me op een blaadje geschreven. ‘Ja, die is hier morgen vanaf zes uur als de grens opengaat.’ Terug het stadje in op zoek naar een slaapplaats. De nachtwaker van een hotel wilde me helpen en liet me voor een paar euro zes hoog op het dak slapen. Maar dan moest ik wel de volgende morgen voor 7 uur weg zijn, dus hij zou me om zes uur wekken. Dat leek goed genoeg. De motorfiets voor de deur achtergelaten onder het toeziend oog van de nachtwaker en vervolgens alle bagage naar boven gesjouwd. Toen op jacht naar eten. Op dat tijdstip (inmiddels rond middernacht) niet veel keus meer, maar nog ergens een stalletje gevonden op straat. Er dient zich altijd iemand aan om zich over je te ontfermen en na het eten met hem een biertje gedronken. Redelijk uitgeput het dak opgeklommen en niet eens meer de moeite gedaan de tent op te zetten.
Het was al snel zes uur, inpakken en alles opgebonden. Tank gevuld en naar de grens. Met mijn briefje in de hand op zoek naar de chef, bleek een charmante dame te zijn, die ik waarschijnlijk de avond ervoor thuis heb wakker gemaakt. Heeft haar humeur niet nadelig beïnvloed en op uiterst vriendelijke wijze heeft ze de papieren in orde gemaakt en kon ik weg. Bij de douane daarna iets meer misverstand vanwege mijn ongebruikelijke inreisdocument, maar ook dat kwam na enige tijd goed. Op naar Togo. Alle administratie wordt op straat aan bureaus verricht (nee, geen foto's) en ik merkte daar een bepaalde geïrriteerdheid. Waarschijnlijk had ik die zelf met mijn houding veroorzaakt, want niet uitgeslapen en blijkbaar straal je dat toch direct uit. De politieman was de eerste op de hele reis tot nu toe die de inhoud van de zijkoffers wilde inspecteren. Daarnaast was de grensovergang ook erg rommelig en chaotisch, twee dames die het land niet in konden, omdat ze niet over de juiste papieren bleken te beschikken en stonden te jammeren en te bedelen, dat soort dingen. Goed, ik heb me er doorheen geholpen en kon verder. Direct achter de grens begint de buitenwijk van Lomé stad en de eerste stop was direct voor een goed ontbijt met omelet en een paar koffie. Dat hielp. 12 km voorbij de stad volgens tip van het boek bij een Campement uitgekomen die goede voorzieningen had. En ook veel 'Overlanders'. Een Duits echtpaar op een KTM en een Ténéré met zijspan voor een gigantische hond. Hadden een maand of zes voor hun reis en bivakkeerden hier al meer dan twee weken. KTM was in Ghana vastgelopen, nokkenaslager en in busje naar Lomé gebracht waar de importeur voor West Afrika zit. Hadden ze gezien de afstand slechter kunnen treffen. Verder een paar Landcruisers uit Duitsland en Zwitserland en een Australiër Andrew, alleen in een Defender. Was in Kaapstad begonnen en ging de andere kant uit. Was twee weken terug in Limbé en had daar een dame in de dierentuin gezien die met een chimp aan het slingeren was. Dacht echter dat ze Amerikaans was. Kon me wel goed vertellen hoe de omstandigheden onderweg waren. Hij is uit Limbé direct naar het zuiden van Nigeria gereisd, niet veel om naar het noorden. Geen probleem. Drie dagen is genoeg om Nigeria door te komen, dus heb ik definitief besloten niet via het noorden Kameroen in te gaan. Het tempo was de laatste dagen wat te hoog en ik moet het rustiger aan doen. Daarom nu al een tweede dag op deze plek. Wat een vent trouwens, die Andrew. Precies Crocodile Dundee. Wat een lompe onbehouwenheid. Van dik hout zaagt men planken. Vraag me af of ze daar allemaal zo zijn.
Nadat ik de tent had opgezet, het strand verkend voor een duik. Echt zwemmen gaat niet, want het strand is vrij steil en de branding heftig. Wel mijn motorkleding naar de zee gebracht om eens flink uit te spoelen. Was van de pistes inmiddels zo vies dat als ik een schone (gewone) broek onder de motorbroek aanhad, hij al gelijk vies was als ik de motorbroek weer uitdeed. Een dame op het strand had gevraagd of ze mijn kleding kon wassen. Daarna eerst toch maar de achterband vervangen. Had nog wel even meegekund maar hier een mooi moment. Daarna maar eens flink met de Guzzi aan de gang. Luchtfilter vervangen, gaasfilter erop gewassen, alles zat weer onder de olie want de terugvoerleiding van de koppen was in het verzamelhuisje eruit geschoten. Maar ik had een andere bij me. Hoewel de leidingen natuurlijk te kort waren, maar na enige improvisatie ook dat goed. Via de bandenman een schuifmaat gevonden en de vlotterhoogte was natuurlijk precies 24 mm. Wat is het dan? Weer alle sproeiers nagelopen, totdat ik zag dat de schuifmof die het filterhuis links verbindt met de carb, door het aandraaien van de slangklem niet meer rond was maar dubbelgevouwen een veel kleinere luchtdoorlaat gaf. Zou dat het verklaren? Zou dat echt zoveel uitmaken? Toch alleen maar op vol vermogen? Ik weet het niet. Ik moet alles proberen, dus op zoek naar een stukje pijp van zo'n 4 cm die ik in de mof kan schuiven, zodat het rond blijft als ik de klem aandraai. Weer naar de bandenman. Had een oude fietspomp liggen die hij gebruikte om een binnenband op te leggen om de plakkers goed aan te drukken. Daar mocht ik uit het minst gedeukte en meest ronde stuk wat uithalen. Nadat we weer naar de schuifmaatman gegaan waren die een bankschroef en een zaag had. Zo ben ik gisteren de hele dag bezig geweest. De laatste nieuwe bougie erin en het leek beter te lopen. Gisteravond in de straat gegeten en verderop aan het strand bij een dancing in de openlucht terecht gekomen. Veel publiek en genoeg sfeer. Typisch dat ze hier uitsluitend op Salsa dansen. Zal de Portugese historie (naast de Duitse) wel zijn.
Vandaag dan op uitdrukkelijk aanraden van Barbara een echte lummeldag. Eerst naar de zee, ontbijt bij een stalletje en de motorfiets uitgeprobeerd langs de kust naar het oosten. In Aného het strand op gereden en toen ik onder een paar palmbomen stopte lieten de vissers een verse vis zien. ‘Tuurlijk kunnen we die hier klaarmaken.’ Zo gezegd zo gedaan en het was heerlijk. Met een houtskoolvuurtje onder de bomen aan het strand. En zwemmen kon je hier ook veel beter. Langs het strand teruggereden naar Agbodrafo en het is opmerkelijk hoe leeg de kustlijn. Slechts hier en daar een klein vissersdorpje en hele stukken helemaal niets. En dat terwijl Togo maar een kustlijn van 50 km heeft. Echt ongelooflijk, wat een paradijs. Het bevalt me hier erg goed, de mensen zijn mogelijk nog vriendelijker dan in andere landen, in onze Quartier maken mensen vrijblijvend een praatje met je zonder je gelijk om geld te vragen, echt heel prettig. Vandaar dus dat ik het niet erg vind om hier nog een dag te blijven.
's Middag de stad even in om geld te wisselen, de fetisjmarkt bezocht en ingewijd in Voodoo. Heb zelfs twee poppetjes gekocht, een man en een vrouw, die een goed huwelijksleven beloven. Nadat het met allerlei spreuken en gebaren was ingewijd kon ik gaan. Zomaar betalen en weggaan is er niet bij. Verder allerlei dieren onderdelen. Koppen van werkelijk alles: paarden, apen, hyena's, krokodillen, roofvogels en weet ik veel wat. Foto's zeggen meer dan duizend woorden, dus bij volgende gelegenheid. Morgen vroeg weer verder. Wilde naar de bergen richting Kpalimé naar het noorden gaan. En daarna naar Benin, misschien naar Abomey. Volgens het boek erg de moeite waard. En dan zou ik met ongeveer een week wel in Kameroen aan moeten komen. Nu ik twee dagen niet gereden heb, heb ik misschien iets te veel zon gevangen en voel mijn nek een beetje. Morgen het pak maar weer aan.
Hè, hè, het zit erin. Ben blij dat ik weer bij ben. Het is nu iets na achten, ga ergens een biertje drinken (ze hebben echt overal wel lekker bier) en dan heerlijk eten en een keer slapen.

Kus aan allen, robin