Ontbrekend vervolg vanuit een grijs Dordrecht

In een poging het verhaal sluitend te krijgen pak ik hier de draad weer op in Abomey, Benin, inmiddels meer dan twee weken geleden. Nadat ik de paleizen heb bezichtigd en me op de hoogte had gesteld van de wreedheid waar het koningshuis berucht om was (behalve het actief zelf deelnemen aan de slavenhandel met de Portugezen waren ze als koninkrijk ook gevreesd zijn om hun vrouwelijke krijgers, de Amazones) had ik maar een klein stukje die dag te gaan naar de kust. In Ouidah de camping aan zee gevonden en daar met sterke wind van zee met veel gehannes de tent op kunnen zetten. De camping lag wel erg afgelegen, de weg naar de stad in reconstructie en veel los en diep zand onderweg. Toch heerste in het stadje een bijzondere sfeer die wel prettig was. Straatstenen in plaats van asfalt, veel bomen in de straten, pleinen die niet waren overgenomen door stalletjes en ook hier weer veel slavenhistorie die door de vele monumenten nog erg tastbaar is.
De volgende dag nadat ik weer alles op orde had, tegen de middag dan toch vertrokken, op naar de grens. Om de drukte van Lagos te ontwijken ben ik eerst naar Porto Novo gegaan (de officiële hoofdstad van Benin) en heb ik de eerste grensovergang ten noorden hiervan opgezocht. Benin uit was geen probleem en naar een laissez-passer werd niet eens gevraagd. Nigeria in kostte in ieder geval veel meer tijd. Er leek een systeem in te zitten en ze waren erg beleefd en voorkomend, maar ik geloof dat dezelfde gegevens wel in zes verschillende schriften aan even zoveel balies en dito personen werd ingevuld. De douanevrouw vroeg me heel belangstellend wat me hier bracht en waarom ik het deed. Toen ze afsloot met 'en heeft u nog iets aan te geven' ben ik zonder het woord Carnet de Passage gehoord te hebben in haar zicht op de Guzzi geklommen en mocht ik vertrekken. Snapte er helemaal niets van.
Eerst maar benzine halen. Nu varieerde de prijs onderweg heel veel. Meestal een liter voor een euro, in Ghana en Benin krijg je er twee voor die euro, maar Nigeria slaat alles en geeft je er drie. Maar de bank is al dicht en geen geldwisselaars te bekennen. Vooral dat laatste ben ik niet vaak tegengekomen. En alternatieven bestaan er ook al niet want het boek geeft nadrukkelijk aan dat het in- of uitvoeren van de lokale munt ten strengste verboden is. Toen ik een rustige wat oudere man vroeg of hij me kon zeggen hoe ik aan Naira's kon komen, is hij met me rondgelopen om het voor me uit te zoeken, want het was duidelijk dat ook hij het antwoord niet paraat had. Zoekende en vragende kwamen we weer bij de grensbeambten terecht en tot mijn stomste verbazing liepen we uiteindelijk samen gewoon weer Benin in en kwamen terecht bij een stalletje die euro’s wilde wisselen. Over de beroerde koers moet je dan niet te lang stil blijven staan. Maar het aanzien dat die man had, maakte diepe indruk op mij, want we liepen samen weer net zo vanzelfsprekend Nigeria in. Het was me duidelijk dat die man zich beledigd zou voelen als ik hem uit dankbaarheid geld zou geven voor het plezier dat hij me gedaan heeft, dus ook hier boden de lolly’s uitkomst. Twee handen vol voor zijn kleinkinderen (die hij vast wel zal hebben) en allebei een verhaal en een herinnering rijker.
Volgetankt ging ik vol goede moed Nigeria in. De bedoeling was de nacht in Ibadan door te brengen zodat ik de snelweg vanuit Lagos naar het oosten kan vermijden. Het is altijd leuker om secundaire weg te rijden om wat meer van de plaatsen en de bevolking te zien. Totdat ik bij de eerste grotere plaats kwam. Overal mensen en de straten overvol. Eerst denk je nog: wat een gezellige boel, hier. Heel wat anders dan de rust en leegte van West Afrika tot nu toe. Maar het is wel heel erg levendig hier. Om gek van te worden. Volledige verstopping van het verkeer, overal mensen die tussendoor lopen, keiharde muziek uit de kraampjes langs de weg (in de kakofonie is de enige manier om op te vallen een overdaad aan volume). Ik kwam er zelfs met de motorfiets nauwelijks doorheen. Volledig verbijsterd heb ik de camera aangezet en mee laten lopen terwijl ik in de file aansloot, zie http://www.youtube.com/watch?v=LOxwTFFW-fc
Als ik bij een grote kruising kom met een viaduct gaat de weg over in een maanlandschap waar alle verkeer dood gemoederd overheen hobbelt. Omdat deze plaats niet op de kaart staat weet ik niet waar ik ben of waar ik naartoe moet. En borden staan er al helemaal niet. Het dichtstbijzijnde stadje op de kaart is Ikeja. Als ik naar de weg daar naartoe vraag wijzen ze de andere kant op. Weer door het maanlandschap. Ik besluit terstond Ibadan op te geven en vanuit Ikeja de kortste weg naar de snelweg richting het oosten te zoeken. Het is einde werkdag en bijna avond. De weg naar Ikeja is een soort vierbaansweg met een betonnen middenberm. Af en toe is de middenberm onderbroken en bij de openingen staan plukjes mensen. Ook deftige mensen in chique kleren. De mensen zoeken in de continu voortgaande stroom van het verkeer naar een gaatje, om een levenssprong te wagen. Dit lijkt redelijk kansloos. Echt absurd. Op sommige stukken is de middenberm 2 meter hoog. Oud vastgekoekt vuil bedekt de muur tot de bovenrand. Het verkeer wordt overheerst door de vele vrachtauto’s en opleggers die gezien hun massa risicoloos lijken te kunnen voort denderen als kamikaze piloten. De uitlaatwalmen zijn gitzwart en verstikkend. Eraan ontkomen kun je niet. Het enige dat je kunt doen is om te proberen af en toe een hap lucht te nemen in plaats van dieselwalm. Of is het kerosine, want dat wordt ook aan de pomp verkocht. Verderop loopt de weg langs een vuilverbranding, in de open lucht wel te verstaan. De bries waait alle vette grijs-witte rook de weg op, die over het asfalt kruipt en acuut alle zicht reduceert tot bijna nul. Langs de weg zie je mensen er doorheen lopen die als vage schimmen je enige referentie zijn om je te oriënteren. Die paar honderd meter lijken een eeuwigheid te duren voordat je er doorheen bent.
Achteraf blijkt Ikeja deel uit te maken van de agglomeratie van Lagos. Na talloze keren vragen, want er staat werkelijk waar (zo goed als) nergens een bord, kom ik eindelijk op de snelweg terecht, op zoek naar de zo naar verlangde verlossing. Het is echter vrijdagavond en de stad lijkt leeg te lopen voor het weekend. Regelmatig stopt de snelweg bij een kruising waar alles in een fuik vastloopt. Ik probeer er, achter de brommertjes aan rijdend, langs te komen, maar soms gok je verkeerd en loopt je vluchtweg dood op een gestrande wagen. Soms ga je achter brommers aan de stoep op, waarbij voetgangers voor je uit wegspringen. Totdat opeens een handkar je tegemoet komt, die niet aan de kant kan.
Als het donker is maak ik me opeens zorgen om het feit dat mijn achterlicht het niet doet en stop bij een benzinepomp met voldoende terreinverlichting. Om de achterlichtkap eraf te halen moet het stukje achterspatbord er eerst af. Deze keer is toch de gloeidraad stuk. Gelukkig heb ik mijn led-‘gloei’lamp nog. Wordt even zoeken in de koffer, maar eerst een rookpauze. Ondertussen stond een welverzorgd en –gekleed meisje al enige tijd tegen me te praten. Is dat gebruikelijk, die drukte op de weg? Nou, dit is de eerste vrijdag van de maand en dan is het extra druk. Mensen zijn net als wij onderweg naar de religieuze bijeenkomsten verderop langs de snelweg. Hoe ver is het nog hier vandaan? (Dan kan ik ernaar uitzien wanneer de chaos ophoudt) Niet zo ver, waarom ga je niet mee, je kunt ook daar slapen en dan kun je de volgende dag door. Nee, dank je wel, ik ben niet gelovig. Waar geloof je dan in? In techniek, in wetenschap, in mezelf, dat soort dingen. Ik zal jullie het verdere gesprek besparen want verder identiek aan dat van evangelisten die we hier kennen. Totdat ze me vertelde dat ze last had van de sigaret en of die niet uitkon. Nou nee, dan ga je maar ergens anders staan, het is hier buiten, op een openbare parkeerplaats en jij was naar mij toe gekomen, weet je nog?
Ze begon nog een discussie over dat ik niet wist wat me de volgende twee minuten te wachten stond en dat ik het maar af moest wachten. Zij kon tenminste vertrouwen op haar God. ‘Nou, zo moeilijk is dat niet, de volgende twee minuten ga ik mijn lampje zoeken, erin zetten en dan ga ik met achterlicht mijn reis vervolgen.’ Toen ik op zoek ging naar mijn lampje heb ik er een aantal keer overheen gekeken en consequent alles voor de derde keer doorzoekende bekroop me opeens de gedachte: verdomd, ze zal toch niet . . . . . .
Verlost van het meisje en weer op de snelweg snapte ik opeens waar het gezang en handgeklap, uit elk derde busje waar ik me in de file langswriemelde, vandaan kwam. Je moet toch iets doen om tijdens het lange stilstaan en wachten in de file de stemming erin te houden. Weer verderop kon ik vanaf de snelweg diverse poorten zien die toegang gaven tot (dezelfde, of is er ook hierin onderlinge concurrentie?) massabijeenkomsten. De entree was versierd met lichtsnoer met de tekst Holy Ghost Convention.
Gauw ging ik in het donker verder. De opstoppingen en drukte waren voorbij en de volgende grotere plaats die logisch leek voor de nacht was Ijebu Ode. Met groot licht zo geconcentreerd als mogelijk op zicht rijden, om de verraderlijk aanwezige gaten in het wegdek niet over het hoofd te zien. En dan heb ik het nog niet eens over de onverlichte gestrande voertuigen die midden op de weg als obstakels opduiken. Nog meer dan anders op je hoede. Tegen tienen van de weg af het stadje in. Een aantal ATM’s uitgeprobeerd zonder succes. Nadat ik was bijgekomen op een terras met bier, op zoek naar eten. Gezien het tijdstip kwam ik buiten de stad aan de snelweg terecht bij een klein stalletje. Gedroogde noodles die eerst gekookt en daarna opgebakken met groenten en eieren werden geserveerd. Heb mijn vingers erbij afgelikt. Kon daar ook een kamer huren voor 5 euro. Was niet meer dan een aftimmering in de barak. Voor wanhopige chauffeurs onderweg die niet in de wagen willen slapen. Wordt waarschijnlijk ook per half uur verhuurd. Nee, dank u wel, ik slaap in de stad. Op de invalsweg terug de stad in word ik twee keer gestopt. Mensen die in burgerkleding de weg blokkeren met plastic terrasstoelen op hun kant. Met een touw er doorheen die de stoelen over de weg verdeelt. Ze laten me al gauw door. Toen ik de volgende ochtend voor mijn ontbijt naar hetzelfde stalletje ging en daar vroeg wat dat te betekenen had, legden ze het uit als iets dat ik als burgerwacht zou omschrijven. Op mijn vraag of het dan zo onveilig is dat dat nodig is, antwoordt hij: nee, het is juist hartstikke veilig (omdat de burgerwacht daar controles houdt). Duidelijk een kwestie van hoe je het benadert.
Bij een sjiek hotel achter een hoge gesloten poort op het erf de tent opgezet. De manager en de twee medewerksters hadden zoveel belangstelling voor mijn reis dat het één uur was voordat ze alle foto’s hadden gezien. Met mijn oordoppen in val ik naast het stroomaggregaat in een diepe slaap.